Swaróg – Słowiański Bóg Ognia, Słońca i Kowalstwa
Największym problemem w przybliżeniu współczesnemu ludowi polskiemu Bóstwa Swaroga jest fakt, iż nie zostały odnalezione zapiski, które w pełni opisywałyby jego kult i samego Swaroga. W starych pismach padało Święte Imię Swaroga, ale trudno o konkretne i szczegółowe informacje historyczne, chyba, że skojarzymy Imię Swarog z nazwą Swarga (Svarga) - niebiosami pełnymi aniołów i bóstw oraz dobrych przodków w indoeuropejskiej i indoaryjskiej tradycji wedyjskich Ariów dawnych Indii. Musimy sporo jednak polegać na opowieściach ludowych i pieśniach, które są dość często dwuznaczne i mogą czasem być mylące. Dlatego jest tak wiele różnych opowiadań i także trochę nieścisłości o Swarogu, a badacze do dziś zachodzą w głowę, jak to było naprawdę z tym solarnym indoeuropejskim i indoaryjskim Bóstwem Nieba. Czy Dażbóg (Dadźbóg, Dabóg) i Swarożyć byli synami Swaroga czy też jego wcieleniami, zstąpieniami? Czy Swaróg miał niebiańskich synów stworzonych mocą woli czy sam zstępując w niższe rejony przybierał mistyczne postacie, hipostazy? A może jednak Dażbóg i Swarożyć to jest jedno Bóstwo Nieba, ale różnie nazywany ze względu na różne regiony słowiańszczyzny? Może też być jednym bóstwem w trzech postaciach, rodzajem indoeuropejskiej Trójcy Świętej, Triady Trzech Bóstw Nieba działających w Jedności...
 |
| Swaróg i Łada - Rycina wspólczesna |
Święty Swaróg jest Bóstwem Niebios, które znane było przez ogół Słowian zarówno na wschodniej jak i zachodniej słowiańszczyźnie. Jest on Bóstwem Słońca (wedyjski Aditya), Ognia (Agni), Niebios oraz kowalstwa. Etymologia jego imienia jest dość złożona, badacze doszukują się w jego imieniu m. in. irańskiego pochodzenia, gdzie właśnie słowo „hwar” oznacza słońce. Innym spojrzeniem na jego imię jest wyrażenie „swarzyć się”. Zebrane informacje na temat Świętego Imienia Swaroga pochodzą z wielu źródeł, czasami jedne tak jakby wykluczają drugie, ale taki jest już urok rodzimej mitologii – sporo rzeczy musimy sami sobie dopowiedzieć, a najlepiej wznieść się w zadumie wieszczej na poziomy Świetlistych Bóstw Nieba i sprawdzić u Źródła. W wierzeniach etnicznych indoirańskich Ariów zamieszkujących dzisiejsze Indie pojawiają się zaświaty Swarloka - siedziba i niebo króla bogów Indry, określane także mianem Swarga, co pozwala na wyraźne łączenie tych dwóch, indoeuropejskich pojęć: Swaroga i Swargi.
Święte Bóstwo Swaróg to niebiański kowal, który wedle jednej z legend misteryjnych wykuł Słońce i umieścił je na nieboskłonie. Jak przyszło na boskiego kowala, użył do wykucia swojego ognistego młota. W innych przekazach Święty Swaróg przy użyciu swojego młota zburzył niebiańską fortecę, w której uwięzione było boskie Słońce. Bardzo często Święty Swaróg postrzegany jest jako patron i opiekun rzemieślników, wierzono, że zesłał on ludziom pierwsze narzędzie, które zapoczątkowały rozwój myśli technicznej (rzemieślniczej). Jest bezpośrednio związany z niebem, kuciem żelaza i ogniem, kojarzony jest również z ustanawianiem prawa. Jego zwierzęcym wcieleniem był płonący ptak Raróg, najczęściej przedstawiany był on jako sokół, ale pojawiają się również porównania do koguta. Raróg jest ptakiem siedzącym na postaciach posągów Swarożyca w dawnych słowiańskich świątyniach takich jak Radogoszcz. Dadźbóg został wykuty przez swojego ojca Swaroga jako Tarcza Słońca, występuje więc jako bóstwo ściśle solarne, jako ten, który daje światło i przesyła moc potrzebną do życia ludzi, zwierząt, roślin.
Święty Swarog to słowiański Bóg Niebios - stwórca Ognia (wed. Agni), małżeństwa, wierności małżeńskiej, rzemiosła, kowalstwa, nieba, wyraju, słońca i ognia o cechach uranicznych i solarno-ogniowych. Badania topograficzne i etymologiczne oraz nieczęste wzmianki folklorystyczne mogą sugerują ogólnosłowiański zasięg kult solarnego Bóstwa o Świętym Imieniu Swarog, jednak główna wyraźna pisemna wzmianka wspominająca Swaroga to staroruski przekład kroniki Jana Malalei, gdzie Bóstwo to zostało przyrównane do greckiego Hefajstosa i z nim utożsamione (być może celowo, aby nie nadawać bóstwu jego pierwotnej ważności). Ruska kronika przypisuje mu jako syna innego (a lepiej poświadczonego) ruskiego Bóstwa - Świętego Dażboga, który został zestawiony z greckim Heliosem - Bogiem Słońcem. Z treści wynika także, że Swaróg był twórcą monogamii i ustanowił sakrament związku małżeńskiego, co kontynuował po śmierci jego syn. Kolejne pokolenia Bóstw Nieba obejmująca władzę to zwyczajna sprawa w tradycjach Indoeuropejskich i Indoirańskich, nie powinno zatem dziwić, że mamy do czynienia z Bóstwami młodszymi i starszymi w pokoleniach władzy.
