Zaratusztra - Prorok Aryjskich Magów

Spitama Zaratusztra - Święty Prorok Magów Aryjskich i Iluminatów 

Zaratusztra lub Zaratustra - staroawestyjskie Zaraθuštra, Zarat-uštra, po nowopersku ‏زرتشت‎ Zartošt lub Zartoszt, stgr. Ζωροάστρης Zōroástrēs - perski kapłan, święty prorok i reformator religijny z klanu rodów Spitama, oświecony mistrz magów boskiego ognia, twórca jednej z najstarszych na świecie religii monoteistycznych, nazywanej od jego imienia zaratusztrianizmem - religią świetlistego Ahura Mazdy, późniejszego Ormuzda. Imię Zaratusztra, Zartoszt, często tłumaczone jest jako Złota Gwiazda lub Złote Światło, Blask Oświecenia. Zaratusztra zaliczany jest do Świętych Proroków Ludzkości, Oświeconych Mistrzów Duchowych, Mistrzów Wniebowziętych, Wielkich Iluminatów posłanych przez Najwyższego Boga dla oświecenia ludzkości.

Główne historyczne świadectwo dotyczące Świętego Proroka Zaratusztry to najstarsza część Awesty - Gaty (Gathas). Hymny te zostały napisane przez samego Spitama Zaratusztrę. Badania porównawcze archaicznego języka Gath i zawarte w nich odniesienia do faktów historycznych wskazują, że Święty Prorok Zaratusztra działał na terenie dzisiejszego północno-wschodniego Iranu i w Turkmenistanie. Na tej samej podstawie okres jego życia niektórzy badacze umieszczają pomiędzy XIII a połową VI wieku p.e.ch., przy czym powszechnie przyjmuje się szacowanie, że żył on około 1200-1000 roku p.e.ch. Często podawana, błędna data życia Proroka Zaratusztry (660–583 p.e.ch.) pochodzi od badaczy brytyjskich, którzy jako pierwsi przetłumaczyli Awestę na język angielski w połowie XIX wieku i mylnie zinterpretowali fakty historyczne opisane w Gatach. Tradycja zoroastryjska przyjmuje jednak jeszcze wcześniejsze daty życia i działalności Proroka Zaratusztry jako wielce prawdopodobne, kojarząc jego życie z okresem życia Proroka Abrahama, być może pomiędzy 2200-1800 p.e.ch. Porównywanie lingwistyczne zachowanych tekstów Ryg Wedy i Awesty wskazuje, że Prorok Zaratusztra musiał żyć przynajmniej pomiędzy 1500 a 1200 rokiem p.e.ch., a co pociesza, to udowodniono naukowo, że nie mógł żyć później, a w 1990 roku w Turkmenistanie odkryto pozostałości świątyni świętego ognia zaratusztriańskiego z II tysiąclecia p.e.ch. Święty Prorok Zaratusztra jest jednym z wielu kapłanów wiary staroirańskiej zwanej mazdaizmem od głównego Boga występującego w panteonie tej religii o imieniu Ahura Mazda, później Ormuzd. Religia ta była typową religią politeistyczną podobną do wierzeń starożytnych Greków, wywodzącą się z tego samego aryjskiego rdzenia co hinduski braminizm, jednak główny nurt brahmanizmu indyjskiego to kult Brahmana - Wszechducha i Boga Stwórcy jako Absolutu.

Życie Proroka Zaratusztry jest znane przede wszystkim z podań zachowanych w ramach tradycji zaratusztriańskiej. Podania te obfitują w wątki legendarne i mityczne charakterystyczne dla misteryjnych opowieści o wielkim bohaterze. W wieku 15 lat młody Zaratusztra opuścił dom rodzinny oświadczając, że będzie posłuszny wszelkim tradycyjnym obowiązkom religijnym, oprócz jednego, oddawania czci daewom (upadłym bóstwom, eks-aniołom) po awestyjsku "daēuua", w nowoperskim "divs" lub dive, upadłym czyniącym chaos i nieporządek, a także oddającym się wszelkim rodzajom złoczynności, bestialstwu, potworności, wynaturzeniu i zboczeniu. Przez następne lata Święty Prorok wędrował i oddawał się poszukiwaniom prawdy, w trakcie wędrówek m.in. usługiwał w przytułku dla pielgrzymów.

Zgodnie z przekazem zawartym w Gatach plemię Spitama Zaratusztcry zostało wybite na skutek wojen plemiennych, a on sam tułał się przez kilkanaście lat po stepach północnego Iranu, uząc się od innych kapłanów i obserwując bezsensowne walki plemienne wyniszczające jego lud. W wieku około 30 lat spłynęło na niego boskie objawienie. Zobaczył jaśniejącą istotę, która przedstawiła się jako Wohu Manah (Dobra Myśl). Istota ta zaprowadziła go przed oblicze Wielkiego Boga, który przedstawiał się jako Ahura Mazda (Król Dobra) i który w jednej chwili spuścił na Spitama Zaratusztrę objawienie wszystkich zasad odwiecznej religii misteryjnej, kultu Wielkiego Boga.


Święty Prorok Spitama Zaratusztra usiłował przekazać to objawienie swoim krajanom, jednak nie znalazł u nich posłuchania dla wysokiego kultu misteryjnego. Wreszcie musiał zbiec do pobliskiej krainy – królestwa Chorezmu. Długo nie mógł znaleźć innych wyznawców przekazanych mu nauk i dopiero cudowne uzdrowienie wierzchowca na dworze medyjskiego króla Wisztaspy spowodowało nawrócenie się króla i jego otoczenia. Wisztaspa wprowadził nową religię w swoim królestwie i wojną starał się zmusić sąsiednie państwa do jej przyjęcia. Zdołał przekonać do odwiecznej religii, króla Wisztaspę, który zaprowadził tę religię na całym swoim terytorium. Wywołało to gniew okolicznych władców, którzy zorganizowali rodzaj „karnej ekspedycji” na Chorezm. Ekspedycja ta zakończyła się fiaskiem, a król Wisztaspa w odwecie najechał wszystkie okoliczne państwa i utworzył duże królestwo na terenach obejmujących dzisiejszy Iran Północny, Turkmenistan i część Kirgistanu. Obowiązującą religią w tym nowym państwie stał się zaratusztrianizm, a Święty Prorok Spitama Zaratusztra stał się jej głównym kapłanem. Zaratusztra pojął za żonę córkę najważniejszego doradcy Wisztaspy – Dżamaspy, który stał się jego największym poplecznikiem i przyjacielem. Sam Prorok Zaratusztra stał się jedną z najbardziej wpływowych postaci w wielkim wówczas państwie Wisztaspy. Zaratusztra był dwukrotnie żonaty z córkami dworzan Wisztaspy.

Zgodnie z tradycją przekazaną w późniejszych księgach Awesty, Święty Prorok Spitama Zaratusztra zrezygnował pod koniec życia z wszelkich zaszczytów, spisał Gathy, a następnie umarł przez dobrowolne zanurzenie się w lodowatych, krystalicznie czystych wodach jeziora Kasaoja w Pamirze (Kasawa w Sistanie), według innej wersji jego nasienie w tym jeziorze miał umieścić Izad Nerosjang, duch dobroczynny, sam Święty Prorok Spitama Zaratuszra miał zginąć na wojnie w wieku 77 lat i 40 dni, zamordowany przez wrogów w świątyni przy ołtarzu w czasie modlitwy. Z Awesty wynika też, że nasienie Proroka Zaratusztry obecne w tym jeziorze zapłodni kiedyś dziewicę, która o świcie wykąpie się w tym jeziorze. Urodzi się z niego nowy prorok (Saoszjant), który poprowadzi ludzi do ostatecznego zwycięstwa z siłami zła i ustanowi bezpośrednie królestwo Ahura Mazdy na Ziemi. Prorok Spitama Zatarusztra miał dwie żony (najpierw jedną, a potem drugą), i przynajmniej trzech synów i trzy córki.

Święty Prorok Zaratusztra sprzeciwiał się lokalnym kultom składającym ofiary ze zwierząt i zażywającym środki halucynogenne zastępujące prawdziwą boską Haomę (napój nieśmiertelności). Zarówno krwawe ofiary ze zwierząt jak i zażywanie środków odurzających powodujących halucynacje zaliczał do złej demonicznej czarnej magii i szkodliwego czarnoksięstwa. Można powiedzieć, że w miejsce czarnej magii i czarnoksięstwa lokalnych demonów wprowadził ceremonialną magię świętego ognia i biało-złocistego światła Najwyższego Boga, wprowadził boską magię ognia i światła. Kapłani objawionej religii Świętego Proroka Zaratusztra nazywali się magami i uprawiali astrologię, numerologię oraz chirologię jako trzy dziedziny boskiej wiedzy hermetycznej i mistyczno-magicznej.

Istotą nauki objawionej Świętego Proroka Zaratusztry jest przekonanie o istnieniu dwóch metafizycznych pierwiastków (dobro i zło, światło i ciemność) rządzących światem materialnym. Ortodoksyjny zaratusztranizm zawsze uznawał jednak, w przeciwieństwie do prądów heterodoksyjnych, pierwiastek dobry za potężniejszy i dominujący, ostatecznie zwycięski, a zło z góry skazane na zagładę. Uosobieniem dobra w doktrynie Proroka Zaratusztry jest Najwyższy Bóg Ahura Mazda, późniejszy Ormuzd, który m.in. powołał do życia sześć dobrych bóstw, dobrych i świętych duchów oraz dobrego najwyższego ducha (Spenta Mainju), którzy byli emanacją Ahura Mazdy (razem siedem duchów świętych). Oryginalnością nauk Świętego Proroka Zaratusztry jest przyjęcie, wbrew panującej wizji wieczności świata, poglądu o stworzeniu świata przez Ahura Mazdę, oraz przekonania o końcu cyklu świata, który nastąpi w przyszłości. Według Proroka Zaratusztry, akt stworzenia świata zapoczątkował kosmiczny dramat walki dobra ze złem, walki światła z ciemnością, gdzie zło czy ciemność jest agresorem. Atak złego ducha Angra Mainju na dzieło dobrego Ahura Mazdy rozpoczął Czas Zmieszania, w którym na świecie jest zmieszane dobro i zło, światło z ciemnością. Czas ten ma trwać do momentu Odnowienia (Fraszokerati), kiedy skończy się historia świata i nastąpi czas Rozdzielenia (Wizariszin), który będzie trwał wiecznie, a w którym dobro zostanie oddzielone od zła. Ahura Mazda będzie wówczas żył wraz z ludźmi w wiecznym pokoju i dobroci Królestwa Światłości. W ostatecznej bitwie dobra ze złem ludzkości będzie przewodził zesłany przez Ahura Mazdę Zbawiciel Świata (Saoszjant). Każda jednostka będzie, według zaratusztranizmu, poddana zarówno sądowi indywidualnemu po śmierci, jak i ostatecznemu po końcu świata. Zbawienie ma zależeć głównie od jakości moralnej czynów jednostki ludzkiej.

Święty Prorok Zaratusztra, zwany też z grecka Zoroastrem jest irańskim prorokiem, kapłanem i reformatorem religijnym. O jego życiu właściwie zbyt wiele pewnego nie wiadomo, bowiem nie zachowały się wiele źródeł historycznych, a postać Spitama Zaratustry przyobleczona została w liczne legendy i mity tak, że wielu uważa iż może chodzić o kilka prorockich postaci o tym samym imieniu. Święty Prorok Zoroaster jest najpewniej trzecim z pięciu synów hodowcy koni z północnego Iranu, najpewniej jak uczy pewna wersja biografii - z Baktrii (obecnie część Afganistanu), akurat na północ od dawnej Persji liczonej wraz z dzisiejszym Pakistanem. Jego ojciec zwał się Pouruszaspą, co znaczy "Bogaty w konie", zaś matka miała na imię Dughdhowa. Dziadkiem był Haechadaspa z klanowego rodu Spitama. Zaratusztra od najmłodszych lat został przeznaczony do stanu kapłańskiego, jednak dość szybko nabrał zniechęcających przekonań odnośnie kultu irańskiego Mitry, któremu składano wówczas nazbyt krwawe ofiary z wołów. Wiadomo, że Prorok Zaratusztra miał żonę i kilkoro dzieci. Pewne wydaje się również to, iż w pewnym momencie życia zniechęcony postawą religijną miejscowych kapłanów, postanowił udać się w odosobnienie. Tutaj, mając około 30 lat doznał objawienia - nad rzeką Dajtią spotkał anioła czy raczej archanioła imieniem Vohu Manaha (Dobra Myśl). Za jego pośrednictwem Prorok Zoroaster usłyszał prorocze przesłanie Ahura Mazdy, wielkiego i dobrego Boga, który wyznaczył go na swego posłańca czyli proroka.

Z małżonką Hvovi miał Zaratusztra trzech synów i trzy córki, w kolejności: Isat Vastar (I syn), Freni (I córka), Thriti (II córka), Urvatat-Nara (II syn), Hvare chithra (III syn), Pouruchista (III córka).

Przepełniony boskim duchem, Święty Prorok Zaratusztra zaczął rozgłaszać, iż świat składa się z dwóch królestw. Pierwsze, to królestwo dobra, światła i prawdy, drugie - jest królestwem ciemności, zła i kłamstwa. "Tak więc na początku były dwa duchy bliźniacze. Każdy z nich niezależnie stworzył pierwiastek zła i dobra w sferze myśli, słów i czynów. I między tymi dwoma mądry wybiera dobro, głupiec nie". W świecie opanowanym przez te antagonistyczne siły żyje człowiek, obdarzony duszą i ciałem. Jako jedyne ze stworzeń ma człowiek prawo wyboru, po której stronie konfliktu sił ciemności i światła, zła czy dobra się opowie. Jeśli wybierze dobro, przyczyni się do zwycięstwa Ahura Mazdy, który zwycięży złego Arymana przy końcu cyklu istnienia świata. Jeśli zaś wybierze zło, wraz z mrocznym Arymanem zostanie strącony w czeluście piekieł na zatracenie i zagładę.

Jak sugerują badacze tradycji zaratusztriańskiej, Aryman jest symbolem mrocznych demonicznych sił dezintegracyjnych, związanych z życiem koczowników, plemienną arystokracją, zajętą grabieniem darów dla daewów - demonicznych bożków, którym jako ofiary składano bydło hodowane przez spokojnych, a tym samym reprezentujących dobro, ludzi osiadłych. Podobno prorok zoroastryzmu miał poznać sześciu głównych aniołów Ahura Mazdy, zwanego później Ormuzdem, a mianowicie Dobrą Myśl, Najwyższą Cnotę, Szlachetną Rezygnację, Upragnione Królestwo, Zdrowie i Nieśmiertelność. Poznał również Atara, syna Ahura Mazdy, reprezentującego święty ogień, przedstawianego w czerwonych szatach. Daewowie (daeuua, daāua, daełła) to demoniczne istoty mroku, upadli, olbrzymi, tytani, istoty, które potrafią być niewidzialne i nieuchwytne, potrafią latać i teleportować się do dalekich miejsc, przybywać z daleka i znikać, potrafią działać z pomocą mocy czarnomagicznych czy czarnoksięskich, gdyż same kultywują wszelką ciemną, szarą, brunatną i czarną magię, czarnoksięstwo. Daewowie posługują się czarnymi energiami i promieniami czarnej mocy księcia ciemności jakim jest Aryman. Silniejsze demony ciemności podporządkowują sobie słabsze demony z pomocą czarnej magii. Daewowie są istotami cienia, bytami żyjącymi w ciemności i mroku, spowitymi złymi myślami i wynaturzeniami. Gathy wymieniają trzy rodzaje daewów: Aka Manah (Zły Umysł), Drudż (Kłamca, Oszust, Fałsz), i Aeszma (Furia, Szał). Energia jasnego białego boskiego Światła Wieczności usuwa je i rozprasza, a nawet unicestwia. Perskich daewów nie należy mylić z wedyjskimi dewami, gdyż słowa te mają odmienne pochodzenie kulturowe w różnych językach. Upadłe anioły nie mają od czasu popadnięcia w ciemność nic wspólnego z aniołami i dlatego nazywane są tytanami lub upadłymi, olbrzymami, demonami, szatanami (drudżami) etc.

Prorok Zaratustra pisał hymny, które zapisał w świętej księdze Aweście. Głosił bardzo płomienne i porywające kazania, poparte niemal pustelniczym stosunkiem do życia. Odżywiał się głównie serem z koziego mleka dzięki czemu nie odczuwał, że posuwa się w latach. Prorok Ahura Mazdy, Najwyższego Boga, usilnie dążył do nakłonienia okolicznych koczowników do przejścia do życia osiadłego, oraz poświęceniu się uprawie roli i hodowli bydła. Ponadto prorok mazdejski sprzeciwiał się masowym obiatom z wołów, szerząc pogląd, że wół podobnie do człowieka, posiada duszę, która odczuwa cierpienie. Prorok Zoroaster propagował niechęć do kłamstwa, prawdomówność i czystość zarówno moralną, jak i cielesną. Podkreślał własną, bezpośrednią odpowiedzialność każdego z ludzi, za wybór między dobrem a złem, który to wybór przyczyniał się do wzmocnienia Ahura Mazdy, bądź też jego przeciwnika, Arymana. Jak się wydaje, zdawał sobie sprawę, iż za jego życia nie zdoła "naprawić" całego otaczającego go świata ani wpłynąć na wszystkich ludzi. Bezustannie przeżywał rozterki moralne, popadając zmiennie to w stan euforyczny, to znów w melancholię, ale dążył do rozpropagowania wiary w Ahura Mazdę.

Walkę dobra ze złem, światła z ciemnością, symbolizuje tradycyjny misteryjny kult ognia, który ciągle jest pielęgnowany w świątyniach zaratusztriańskich. Ciało człowieka w zasadzie było elementem świata materialnego, czyli związane ze złem, w świecie podatnym na działanie sił ciemności i zła. Dopiero po śmierci, gdy pozostaje sam szkielet, człowiek zyskuje swoiste uświęcenie, dzięki czemu można już pogrzebać jego zwłoki. Za ziemskie czyny czeka pośmiertna nagroda, bądź kara. Jeśli wybierze się ścieżkę Ahura Mazdy, dobra i światła, piękna istota stworzona z jego myśli, towarzyszy mu w drodze przez Most Sądów do Niebieskiego Domu. Jeśli zaś człowiek był zły i grzeszny za życia, szpetna istota również zrodzona z jego myśli, towarzyszyła mu w drodze do piekła na zatratę duszy. Prorok Zoroaster naucza, że dopiero w dniu sądu ostatecznego pojawi się Saoszjant, Zbawiciel wywodzący się z jego rodu, który powoła na świecie królestwo dobra i światła. To, czy dusza wyznawcy Ormuzda (Ahura Mazdy) odrodzi się przy końcu dziejów czy połączy z dawnym ciałem, pozostaje kwestią sporną.

Doktryna duchowa Proroka Zaratusztry spotkała się z silnym sprzeciwem starych kapłanów irańskich, toteż Prorok Zaratustra został zmuszony do opuszczenia swojej ojczyzny. Wywędrował do Chorezmu (Huvarazmisz), krainy nad dolną Amu-Darią, jeszcze bardziej na północy, a później zdołał nawrócić baktryjskiego króla Wisztaspę. Związał się z nim związkiem rodzinnym, zaślubiając królewską córkę, Dżamaspę. Po niejakim czasie również król perski Cyrus I stał się zwolennikiem nowej religii Ahura Mazdy, którą ogłosił religią panującą w jego królestwie. Istnieją wskazania, że Prorok Zoroaster osobiście nawrócił króla Cyrusa. Prawdopodobnie Prorok Zaratustra został zamordowany z rąk wrogów, mając piękny wiek ponad 77 lat.

Po śmierci Proroka Zoroastra, dzieło nawracania kontynuowali jego syn Spitama oraz córka Pourutszita. Jak chyba każda z religii, zaratusztrianizm wraz z upływem czasu podzielił się na kilka odłamów czy nurtów. Sam zoroastrianizm uległ ortodoksji, szybko kostniejąc w rozmaitych obrzędach, bardzo wpływających na tryb życia wiernych. Stan kapłański, zwany powszechnie magami, zaczął zajmować się różnymi aspektami życia. I tak w ramach pokuty za grzechy nakazywali eksterminację węży, skorpionów, mrówek czy żab, które jakoby były ucieleśnieniem wszelkiego zła. Stopniowo zaczęli określać innowierców jako przedstawicieli złego Arymana, i rozpoczęli nawet ich prześladowania. Co gorsza, ci "inni" śmieli bezcześcić świętą ziemię, powierzając jej swoich zmarłych, a przecież zmarłych należało wystawić na "wieżach milczenia", gdzie pożerało zwłoki drapieżne ptactwo.

Wyznawcy zoroastryzmu szczególną czcią otaczają Ahura Mazdę - Ormuzda. Ten sprawiedliwy i dobry Bóg, Absolut, nagradza ludzi za dobro i karze za czynione przez nich zło. Jego oponentem jest Angra Mainju - Aryman, który stał się niegodziwy tylko dlatego, aby ludzie nauczyli się odróżniać zło od dobra, ciemność od światłości, i w ten sposób uzyskać wiedzę pozwalającą im na odrzucenie lub przyjęcie zła jako swego postępowania. Obie siły toczą bezustanny, odwieczny bój, tak naprawdę neutralizują siebie i swoje wpływy. Aryman należy do niższego świata ciemności i zła. Ahura Mazda, Ormuzd nalezy do wyższego świata niebiańskiej wiekuistej światłości. Obie strony konfliktu wspierają sprzymierzeńcy - Ahura Mazdzie pomagają Amesza Spenty (dobre duchy), a Arymana daewy (demony i zepsute ex-bóstwa). Daewa oznacza "pochodzący od dewów, i ma takie samo znaczenie jak po polsku "upadły anioł". Można powiedzieć, że Aryman jest czymś takim jak Lucyfer lub Szatan, którzy spowodowali upadek wielu aniołów (dewów) czyniąc je upadłymi aniołami (daewami). Słowo daewa w języku awestyjskim czy staroperskim pochodzi od rdzenia "dab" lub "dav" oznaczając zwodzenie, oszukiwanie, wprowadzanie w błąd, okłamywanie, pomylenie, dewiacje, stłumienie intuicyjnego poczucia prawdy, stłumienie zmysłu poczucia boskości.

Liczni badacze uważają zaratusztranizm za najstarszą objawioną religię, której różne elementy można odnaleźć w późniejszych doktrynach judaizmu, chrześcijaństwa i islamu, a także buddyzmu. Zaratusztrianizm był religią dominującą w starożytnej Persji (od X-VIII wieku p.e.ch. aż do VII wieku e.ch.), aż do rozprzestrzenienia się islamu i podboju Persji przez muzułmanów. Obecnie niewielkie grupy wyznawców zaratusztrianizmu żyją w Iranie, Indiach (parsowie), na Bliskim Wschodzie i USA. W XIX wieku Fryderyk Nietzsche uczynił Zaratusztrę bohaterem jednego z swym najsłynniejszych utworów (Tako rzecze Zaratusztra), fascynując się jednak bardziej samotnym poszukiwaniem prawdy przez tajemniczego proroka, niż głoszonymi przez niego w rzeczywistości poglądami. Praca Nietzschego w swej istocie nie ma nic wspólnego z tradycją duchową i religijną Świętego Proroka Zaratusztry. Dużo bardziej zaratusztriańskie są przyniesione z regionów północnej Persji chociażby przez Hunów magiczne kociołki do palenia Świętego Ognia. Rytuały Ogniowe są podstawą tradycji Proroka Zaratusztry, a obowiązkiem kapłanów zwanych magami jest podtrzymywanie Płomienia Ognia w Świątyniach tak aby nie zgasł. Ranga świątyni mazdajskiej jest tym większa im dłużej płonie Święty Ogień na ołtarzach bez ponownego rozpalania.

Prawdopodobnie najlepszym świadectwem tradycji zaratusztriańskiej są mające około 4500 lat cyprysy wedle legend irańskich zasadzone i pielęgnowane przez Świętego Proroka Zaratusztrę od samego początku, kiedy zdobył pierwszych uczniów objawionej magicznej wiary w Ahura Mazdę i Prawdę, kuzyna, żonę, dzieci i kilkunastu przyjaciół. Cyprysy posadził król Wisztapa wokół pierwszej świątyni Ognia w Burzin Meher. Cyprysy rosną w Abarkuh (Abarku or Abarqu) na pograniczu irańskich prowincji Yazd i Pars, a ich wiek jest dobrze udokumentowany, poszczególne okazy mają od 4500 do 4000 lat. Hymny Gatha to 70 poematów staroperskich, mających 228 zwrotek, 1300 linii wiersza, a także 6 tysięcy słów. Tyle wystarczy aby przekazać ludzkości boskie i magiczne objawienie Wielkiego Boga, Ahura Mazda. Można pamiętać, że w latach 2085-2055 p.e.ch., gwiazda Algol, najbardziej demoniczna gwiazda nieboskłonu przechodziła przez Punkt Barana na Ekliptyce, a 2500 p.e.ch., to gwiazda alfa Perseusza, Mirfak Algenib była gwiazdą wiosny w Punkcie Barana.

Jeden z cyprysów w Abarkuh - 4500-4000 lat

Zaratusztrianizm - Daēnā Vañuhi - Âjin-e Zaratoszt-i 

Zaratusztrianizm - także: zaratustryzm, zoroastryzm, zoroastrianizm, awest. Daēnā Vañuhi; pers. آيين زرتشتی Âjin-e Zaratoszt-i – religia irańska wywodząca się od Proroka Zaratusztry. Zaratusztrianizm wywodzi się z pierwotnych wierzeń ludów indoeuropejskich, żyjących na terenach obecnego północnego Iranu, Afganistanu, Turkmenistanu. Muzułmanie nazywają jej wyznawców Czcicielami Ognia, a w dawnej Grecji kojarzy się z Magią i Magami. Świętą księgą zaratusztrian jest Awesta, której najważniejszą część tworzą Gaty (Gatha), zgodnie z wierzeniami napisane przez samego Proroka Zaratusztrę w języku awestyjskim. Zaratusztrianizm był religią państwową w istniejącym na terenie współczesnego Iranu i Iraku imperium Sasanidów. Według niektórych badaczy wywarł on wyraźny wpływ na judaizm, a poprzez niego także na chrześcijaństwo oraz islam, i według części religioznawców istnieją poważne przesłanki do twierdzenia, że takie podstawowe zasady tych religii jak Sąd Ostateczny, wędrówka duszy po śmierci do piekła lub nieba, wiara w istnienie diabła i nadejście mesjasza powstały pod silnym oddziaływaniem zaratusztrianizmu, co historycznie wydaje się oczywiste, tym bardziej jeśli Prorok Zaratusztra jest mniej więcej rówieśnikiem Abrahama, jak zdaje się wykazywać Bliskowschodnia Historia.

Upadek tradycyjnej magicznej religii Spitama Zaratusztry i Ahura Mazdy wiąże się z ekspansją radykalnego i bojówkarskiego islamu, na który po podboju arabskim przeszła pod groźbą likwidacji większość Irańczyków. W samym Iranie pozostało obecnie około 40 tysięcy zaratusztrian, cieszących się statusem konstytucyjnej mniejszości, w praktyce administracyjnej jednak często dyskryminowanych (nieoficjalnie jest nawet 300 tysięcy sympatyków Ahura Mazdy, Ormuzda. Najliczniejszą grupę współczesnych zaratusztrian stanowią indyjscy Parsowie (około 150 tysięcy), którzy przybyli do Indii po najeździe arabskim ratując się ucieczką przed zamordowaniem. Poza tym znaczniejsze wspólnoty istnieją jedynie w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Wielkiej Brytanii. Łącznie na świecie jest obecnie nie więcej niż 250-300 tysięcy wyznawców zaratusztrianizmu. W początkowych latach XXI wieku notuje się spadek liczby wiernych (na rzecz bahaizmu, islamu i hinduizmu) oraz spadek aktywności religijnej wyznawców Świętej Prawdy, Światła i Dobra.

Ahuramazda (Ormuzd, Hormuzd, Ohrmazd, Ohrmizd) Bóg stworzyciel, walczący stale ze Złym Duchem Arymanem. Stwórca świata i ładu w kosmosie i praw nim rządzących, uosobienie ładu i absolutnej mądrości. Jego symbolem jest oczyszczający ogień. Wyobrażany był w postaci uskrzydlonej tarczy słonecznej. W jednej z wersji mitów z potu Ormuzda walczącego z Arymanem przyszedł na świat pierwszy człowiek, Kajomars. W innej wersji synem Ormuzda i Spandarmat był Gajomart.

Ahura Mazda (Pan Mądrości) wraz z Wohu Manu (Dobrą Myślą) i jego przeciwieństwo Angra Mainju (Zły Duch, Zła Myśl) tworzą stale zwalczające się bieguny (dobro-zło, światło-ciemność), które toczy z sobą bezustanny bój o władzę nad światem materialnym i duszami ludzi. Angra Mainju był w późniejszej, pahlawijskiej wersji zaratusztrianizmu, nazywany Arymanem, a Ahura Mazda - Ormuzdem. Ahura Mazda, pozostając jednością, posiada sześć Amesza Spentów (aw. ameša - nieśmiertelny, spenta - posiadający moc) - emanacji tworzących duchową osnowę świata, zwanych także świetlistymi Istotami. Wraz z nimi tworzy tzw. "Świętą Siódemkę". Ich imiona można rozumieć jako nazwy podstawowych atrybutów Ahury Mazdy i jednocześnie podstawowych cnót, którymi powinien cechować się każdy wyznawca misteryjnej magii perskiej (irańskiej):

Spenta Mainju - najważniejsza z nich - Duch Święty, będący "podstawową substancją" Ahury Mazdy;
Wohu Manah - Dobra Myśl;
Asza Wahiszta - Najlepsza Prawość;
Armaiti - Święte Oddanie;
Chszatra Wairja - Panowanie nad pożądaniem;
Haurwatat - Zdrowie (Doskonałość);
Ameretat - Długie Życie (Nieśmiertelność).

Wohu Manah, Wohu Manu - awest. Wohu Manah, pahl. Wohuman, pers. Bahman - Dobra Myśl - w zaratusztrianizmie jeden z Amesza Spentów - bytów tworzących etyczną i duchową osnowę świata materialnego, jakie wyemanowały z Ahura Mazdy zanim przystąpił on do stworzenia świata. Wohu Manah przejawia się w świecie materialnym pod postacią Księżyca, bydła i białego jaśminu. Według Awesty ukazał się prorokowi Zaratusztrze, a także zaprowadził go przed oblicza Ahura Mazdy, gdzie otrzymał objawienie zasad nowej religii. Wohu Manah prowadzi także przed oblicze Boga dusze przebywające w Raju

Oprócz tego Ahurze Maździe, Ormuzdowi, pomagają Spenta Jaza - czyli całe grono świętych, do których Święty Prorok Zaratusztra zaliczył wszystkich ważniejszych bogów z panteonu mazdaizmu, odbierając im jednak atrybut najwyższej boskości i zrównując ich ze świętymi ludźmi działającymi po śmierci z zaświatów - najważniejszy z nich to misteryjny Mitra, strzegący bram nieba i wpuszczający tam tylko dusze dobrych ludzi. Angra Mainju nie posiada takich emanacji jak Ahura Mazda, posiada jednak korpus złych duchów, tzw. daewów, upadłych aniołów, zwanych w wersji pahlawijskiej demonami, które pomagają mu w dziele zniszczenia. Do kategorii daewów "wpadają" też automatycznie wszystkie obce mroczne bóstwa z innych religii.

Aryman lub Ahriman - od staroirańskiego, awestyjskiego Angra Mainju, Angra Mainyu - zły duch, średnioperskie: Ahriman - pan ciemności, ciemny pan, władca demonów i otchłani, uosobienie zła, zły duch kłamstwa i fałszu, zniszczenia, pan ciemności i podziemnego świata w mazdaizmie i zoroastryzmie. Jego przeciwieństwem i antagonistą jest Ahura Mazda (Ormuzd) oraz Spenta Majnu. Pod koniec cyklu istnienia świata Aryman ma przez Ahura Mazdę zostać pokonany. Na początku były dwa duchy: Ormuzd (Ahura Mazda) i Aryman (Angra Mainyu). Ormuzd przebywał w górze, w nieskończonym blasku. Aryman w dole, w mroku nieprzeniknionym, w chaosie. Wszystko co dobre - mądrość, prawość, jasność, piękno - zawarte było w Ormuzdzie (Ormazd, Oromaz), wszystko co złe w demonicznym mrocznym Arymanie. I tak było od nieskończoności, aż wydarzyło się, że promień blasku przeniknął mrok i demon Aryman poznał, że nie jest sam, że jest jeszcze coś innego. Przyciągnięty blaskiem podążył w górę i chciał ową jasność boską pochwycić. Ormuzd jednak przemądry rzucił w niego słowem modlitwy, które odebrało siły władcy ciemności, tak że spadł w przepaść i przebywał tam przez trzy tysiące lat. Pan ciemności, Aryman, jest uważany za najniebezpieczniejszego demona ciemności, który wiąże człowieka jednostronnie z materią, chaosem i mrokiem, ze złem.

Ahura Mazda jest Najwyższym Bogiem, który stworzył świat i wszystko, co w nim dobre. W pierwszym etapie Ahura Mazda poprzez swoje Świetliste Istoty stworzył wszystko oprócz ognia, co trwało siedem dni, po czym pozostawił to w stanie bezcielesnym i wstrzymał upływ czasu aby odpocząć. Była to pierwsza epoka świata. Wszystkie twory Ahury były w tym stanie doskonale statyczne i niezmienne - wszystko doskonałe i na swoim miejscu. Następnie Ahura Mazda stworzył ogień i puścił świat w ruch, uruchamiając upływ czasu i nadając wszystkiemu cielesność. Otworzyło to drogę Angra Maju, który natychmiast zaatakował i skaził wszystkie siedem tworów Ahura Mazdy. Zaatakował ziemię, tworząc pustynię, zasolił wodę w morzach, przebił południową stronę nieba, spowodował więdnięcie roślin, śmierć pierwszego byka oraz pierwszego człowieka, a na koniec "popsuł" nieskalaną czystość ognia, tworząc dym. Od tego czasu zaczęła się druga epoka - epoka "zmieszania" - walki dobra ze złem, w której obecnie żyjemy. Pod koniec tej epoki nastanie czas sądu ostatecznego, kiedy to Ahura Mazda zstąpi osobiście na ziemię, oddzieli dobro od zła i ustanowi z powrotem doskonały boski porządek, jednak z zachowaniem czasu, ognia i cielesności. Nastanie wtedy trzecia epoka, epoka Królestwa Bożego na Ziemi.

Dusze ludzi po śmierci tracą do dnia sądu ostatecznego swoją cielesność i wędrują przez "Most Dzielący" (Czinwat) do piekła, czyśćca lub nieba. Na moście, u wrót nieba, stoi Mitra, który dzierży w swoich rękach szale sprawiedliwości, na których są ważone dobre i złe uczynki, myśli i słowa. Gdy dobro przeważa nad złem w życiu danej duszy - trafia ona do nieba, gdzie może spokojnie oczekiwać na dzień sądu ostatecznego, kiedy to z powrotem uzyska cielesność i wróci na ziemię, aby powiększyć grono "sprawiedliwych". Gdy zło przeważa nad dobrem - dusza jest strącana do piekła, z którego już nigdy nie wyjdzie i będzie pod kontrolą Angra Mainju cierpiała nieskończone męki, arymaniczne katusze. Gdy szale się doskonale równoważą - dusza trafia do krainy umarłych, stając się szarym cieniem, nie mogącym czuć radości ani smutku.

Sama idea nadejścia mesjasza jest tylko w Gathach zasygnalizowana, dopiero w dalszych częściach Awesty zostaje rozwinięta. W tzw. Starej Aweście opisana jest koncepcja, według której Prorok Zaratusztra nie umarł śmiercią naturalną, lecz świadomie zanurzył się w wodach jeziora Kasaoja w Pamirze. Bezpośrednio przed dniem Sądu Ostatecznego do jeziora tego ma wejść dziewica, zostać cudownie zapłodniona nasieniem Proroka Zaratusztry i urodzić Saoszjanta, czyli mesjasza, który poprowadzi zastępy sprawiedliwych do ostatecznej walki ze złem. Wszyscy ludzie, którzy kiedykolwiek żyli, mają zmartwychwstać, sprawiedliwi i grzeszni. Rozpoznają znajomych, krewnych, rodziców i dzieci. Na wielkim zebraniu wszyscy ujrzą swoje uczynki, dobre i złe. Następnie ma nastąpić rozdzielenie dobrych od złych, zbawieni trafią do nieba, a potępieni ponownie do piekła. Zostanie odprawione nabożeństwo, zbawionym będzie dany do wypicia święty napój z haomy dającej nieśmiertelność.

W etyce zaratusztriańskiej człowiek jest dziełem Ahury Mazdy, Ormuzda, ma jednak wolną wolę i może zdradzić swojego Stwórcę, stając po stronie sił zła, ciemności i zwyrodnienia. Z natury człowiek jest jednak dobry i jego powołaniem jest stanąć do walki ze złem w szeregach wielbicieli Ahury Mazdy, Bóstwa Światłości i Dobroci. Esencjonalnie nakazy zaratusztrianizmu określa formuła: humata, huchta, hwareszta - dobre myśli, dobre słowa, dobre uczynki.

W etyce zaratusztrianizmu nie występuje pojęcie grzechu, ale zastępuje je pojęcie "zbrukania". Dusza człowieka może ulec zbrukaniu poprzez kontakt z "brudnymi" tworami Angra Mainju. Silnie zbrukana dusza przejdzie w końcu na stronę sił zła i po śmierci zostanie strącona do piekła. Obowiązkiem człowieka jest zatem dbanie o swoją czystość duchową. Obejmuje to unikanie nieczystych myśli, nieczystego pokarmu i nieczystych ludzi. Zaratusztrianizm ustalił listę "nieczystości", z którymi kontakt prowadzi do zbrukania.

Frawaszi - awest. fravaši - w zaratusztrianizmie wieczna dusza każdego bytu (nawet Ahura Mazda ma swoją frawaszi), bliska koncepcji Anioła Stróża. W Aweście porównywana jest do ptaka z pięknymi skrzydłami. Odegrały ważną rolę w czasie walk z Arymanem, podczas których zstąpiły na ziemię stając się jednymi z pięciu dusz ludzi, które nie giną w momencie ich śmierci. Każdy z wcielonych frawaszi ma w Niebie swój pierwotny, niebiański odpowiednik. Podstawowym źródłem informacji o Frawaszi jest Frawardin Jaszt (13 Jaszta, Awesta). Obraz aniołów opiekuńczych pojawiający się w chrześcijaństwie i judaizmie są w dużej mierze zainspirowane właśnie perskimi frawaszi - obrazami skrzydlatej wiecznej boskiej duszy.

Farawahar - symbol latającej do niebios Frawaszi - Boskiej Duszy

Faravahar (Farohar) – jeden z najbardziej znanych symboli religijnych zaratusztrianizmu. Symbolizuje Frawaszi lub drogę ludzkiej duszy od narodzin do śmierci człowieka. Odzwierciedleniem tej drogi jest pierścień znajdujący się w centralnej części symbolu. Postać człowieka oznacza nawiązanie do wszystkich ludzi, natomiast skrzydła oznaczają trzy główne reguły: dobrej myśli, dobrego słowa (wymiany myśli) oraz dobrego działania. Nazwa symbolu pochodzi z języka awestyjskiego - fara lub fira, co znaczy „lecieć” lub „ten, który leci”. Vahar (varti) znaczy w tym języku tyle, co „wybór dobra” lub „wybór dobrego ducha”. A zatem Faravahar oznacza „wybór najwyższego dobra”, „wybór ducha najwyższego lotu”. Pomimo muzułmańskiego podboju i zdegradowania wyznawców zoroastryzmu do statusu, dhimmi faravahar pozostał obecny w kulturze irańskiej jako jej symbol, podobnie jak niektóre zoroastryjskie święta. Faravahar bywa więc noszony współcześnie niezależnie od przekonań religijnych.

Zasady tej czystości muszą być przestrzegane na co dzień - dotyczy to określonego sposobu ubierania się, określonej diety (analogicznie do żydowskiego pojęcia koszerności) i dozwolonych form uprawiania życia płciowego. Zbrukaną duszę można oczyścić przez rozmaite, zależne od rodzaju zbrukania zabiegi oczyszczające. Niektóre z nich są bardzo skomplikowane, kosztowne i trwają wiele tygodni. Śmierć jako twór Angra Mainju jest również nieczysta. Zwłoki człowieka są więc jedną z najbardziej zbrukanych rzeczy. Ze względu na to, że ziemia jest tworem czystym, nie można jej brukać grzebiąc zwłoki, nie można też ich spalić, bo ogień też jest tworem czystym. Zaratusztrianie pozostawiają zwłoki na specjalnych wieżach, tzw. "wieżach milczenia", gdzie cała zgnilizna śmierci jest pochłaniana przez sępy - zwierzęta cieszące się szczególnym szacunkiem w zaratusztrianizmie. Dopiero gdy ze zwłok zostają suche, białe kości, doczesne szczątki są zrzucane do specjalnego szybu w wieży. Współcześnie jednak coraz częściej zaprzestaje się tych praktyk, a zwłoki chowane są w betonowych grobach, tak by nie stykały się z ziemią.

Magiczny Ogień Zaratusztrian

Ogień, Atesz, Żywy Płonący na Ołtarzach Ogień, stanowi szczególny obiekt kultu misteryjnego zaratusztrian. Jest on najczystszym ze wszystkich tworów Ahury Mazdy, Boga Stwórcy, Absolutu. Angra Majnu, Zły Duch, zbrukał go co prawda, dodając do niego dym, jednak dym nie miesza się z samym ogniem, lecz ucieka do góry i dlatego płomienie są zawsze doskonale czyste. W centralnym punkcie każdej prawdziwej świątyni pali się stale podtrzymywany Święty Ogień, który gwarantuje trwanie mocy Ahury Mazdy na ziemi pośród ludzi. Świętość Ognia wzrasta z czasem jego trwania. Kult ognia zyskał szczególne znaczenie w czasach dynastii Achemenidów, którzy budowali w najważniejszych miastach swojego imperium Ołtarze Ognia, gdzie podtrzymywany był stale duży, widoczny z daleka płomień. Wokół najstarszych ołtarzy powstawały sanktuaria (świątynie ognia), gdyż wierzono, że Ogień, który palił się stale ponad 100 lat, ma ogromną siłę uzdrawiania i spełniania innych życzeń. Fałszywe religie i demoniczne kulty pozbawione są Ognia w swoich świątyniach, co łatwo odróżnia je od kultu prawdziwego Boga, Absolutu, Ahura Mazdy, Ormuzda.

Świątynia ognia - pers.: Atasz Kade (آتشکده) lub Agiary w Indiach, czyli Dom ognia - to budynek kultu religijnego zaratusztrian, spotykany przede wszystkim w Iranie, Indiach, Turcji i Azerbajdżanie. Typowa świątynia ognia składa się z hali oraz małych pomieszczeń bocznych, z których najświętsze chroni święty wiecznie płonący ogień. W tym pomieszczeniu odbywają się rytuały religijne. Ogień jest podsycany drewnem, ale zdarzało się używanie innego opału, np. gazu ziemnego w dzielnicy Baku Surakhani. Przed powstaniem tam w końcu XVIII wieku Indyjskiej (Parsów) Świątyni Ognia (Atashgah), miejscowa ludność czciła to miejsce ze względu na "siedem dziur z płonącym ogniem". Stąd też prawdopodobnie nazwa "Surakhani" - "płonące fontany". Misteryjny kult mistycznego i magicznego świętego ognia jest podstawą zaratusztrianizmu. Ogień jest oczyszczającą siłą i jest utożsamiany z prawdą i porządkiem (Asza) oraz wiązany z Amszaspandami. Są trzy rodzaje świętego ognia: Atasz Dadgah, Atasz Adaran i Atasz Behram, przy tym ostatni uważany jest za najświętszy.

Pierwsze ołtarze ognia powstały w Persji przypuszczalnie jeszcze przed panowaniem Achemenidów (VI wiek p.e.ch) i początkowo były wznoszone na sztucznych wzgórzach, bez zadaszenia. O takich ołtarzach pisali np. Herodot i Strabon. Wynikało to z przekonania, że Boga nie można zamknąć w pomieszczeniu. Taka lokalizacja mogła też wynikać z naśladowania naturalnego fenomenu pn. Persji i zachodniego wybrzeża M. Kaspijskiego tj. wiecznych ogni - płonących naturalnych wypływów gazu ziemnego. Najbardziej spektakularne płomienie sięgające kilkudziesięciu metrów powstają w tym regionie przy samozapłonach erupcji gazu z wulkanów błotnych np. Lakbatan. Najstarsza zachowana zadaszona świątynia ognia znajduje się w Iranie, koło Kuh-e Khwaja i pochodzi z czasów Seleukidów. Ten typ budowli sakralnej rozpowszechnił się za panowania Sasanidów (przykładem jest świątynia Atur Gusznasp na Tacht-e Solejman). Podbój Persji przez muzułmanów spowodował zniszczenie lub przekształcenie w meczety większości świątyń mazdyjskich magów. Następne powstawały głównie w społecznościach Parsów w Indiach. W XX wieku wiele zniszczonych świątyń ognia zostało zrekonstruowanych.

Ogień Magów Zaratusztriańskich - Yazd w Iranie

Mag - łac. magus, gr. μάγος (magos), per. مغ; magi, arab. madżus, staroperskie: madżusz, madżuś, maguš – kapłan-astrolog zoroastryzmu, czciciel ognia i astrolog, któremu przypisywano umiejętność przepowiadania przyszłości z układu gwiazd, uzdrawiania i leczenia ludzi. Pojęcie greckie znane jest od co najmniej VII wieku p.e.ch. Mag pochodzi z sanskryckiego Maga - oznaczającego wedle wielkiego słownika sanskrytu Monier-Williamsa kapłana kultu słonecznego, szamana królów linii solarnej w Indiach. Magiem jest zatem każdy kto czci Słońce, Surya jako bóstwo i wykonuje jogiczne oraz wedyjskie praktyki solarne. Przykładowym zestawem kultowych praktyk indyjskich i perskich magów jest Surya Namaskar /am - jogiczne pozdrowienie Słońca, ćwiczone razem z odpowiednimi mantramami. Nazwy wywodzi się czasem od członków starożytnego plemienia Magów, wchodzącego w skład irańskiego ludu Medów. Kapłanami-magami byli mędrcy, którzy według Ewangelii Mateusza złożyli pokłon i dary narodzonemu Jezusowi Chrystusowi (w tradycji Trzej Królowie lub Trzej Magowie).

Magowie perscy, staroirańscy, jako okultna klasa kapłanów zaratusztriańskich, nie tylko podtrzymywali święty ogień w świątyniach, ale podobnie jak ich indyjscy odpowiednicy czcili Słońce jako Źródło Ognia, Wielki Ogień Niebios. Znali się na astrologii, numerologii i chirologii, co daje silne zdolności predykcyjne i zwiększa trafność wszelkiej przepowiedni tyczącej losów ludzkich. Zajmowali się także objaśnianiem snów i wizji, wykonywali rytuały dywinacyjne. Magowie w tradycji Zaratusztriańskiej praktykowali manthro-baeszaza (mąθrō.baēšaza) jako mantryczne uzdrawianie ze złych wpływów daewów i samego Angra Mainju czyli Arymana, mantry dla ochrony przed chorobami i śmiercią. Praktykowano mantryczne formuły dla usunięcia demonów i drudżów, oszukańczych duchów fałszu. Szkolna nauka egzorcyzmów trwała jako studia dzienne trwające przez trzy lata, z praktykami wykonywanymi nieomal każdego dnia.

Współcześni Magowie i Iluminaci także lubią spotkania przy płonącym boskim Ogniu, a magia świętego paleniska, ogniowych rytuałów, tańców z pochodniami oraz rytualnych świec woskowych i lampek oliwnych jest ciągle żywa...

Bibliografia

A. Cotterell, Słownik mitów świata, Katowice 1996.
Historia powszechna. Tom 3. Kolekcja Biblioteki Gazety Wyborczej, 2007.
William W. Malandra, Zoroastrianizm. Historical Review na Encyclopaedia Iranica.
Zoroaster. W: Maria Składankowa: Bohaterowie, bogowie i demony dawnego Iranu. Warszawa: Iskry, 1984, s. 234.
Czas proroka. W: Maria Składankowa: Mitologia Iranu. Warszawa: WAiF, 1989, s. 298-299.